Hiện nay, các hoạt động thăm dò, khai thác, vận chuyển, tiêu thụ cát, sỏi lòng sông trái phép diễn ra ở nhiều địa phương, cùng với tình trạng buông lỏng quản lý, cấp phép đối với các hoạt động này còn khá phổ biến, làm thất thoát tài nguyên, đe dọa sự an toàn của đê điều, cản trở giao thông đường thủy. 

Để chấn chỉnh tình trạng này, ngày 02 tháng 10 năm 2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 29/2008/CT-TTg về việc tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các hoạt động khảo sát, thăm dò, khai thác, vận chuyển, tiêu thụ cát, sỏi lòng sông. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu UBND cấp tỉnh  phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tập trung rà soát, kiểm tra, kiên quyết đình chỉ các hoạt động thăm dò, khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi trái phép và không đảm bảo các điều kiện theo quy định; thu hồi ngay các giấy phép đã cấp không đúng quy định; kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có liên quan, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/11/2008.

Hồ sơ trình cơ quan có thẩm quyền cấp phép khai thác đối với các sông nhánh, ngắn thuộc các tỉnh miền núi, trung du, nơi cát sỏi thường được tích tụ và thay đổi theo mùa với quy mô không lớn, phải  kèm theo báo cáo khảo sát địa chất vùng dự kiến xin khai thác chứng minh không có khoáng sản khác có giá trị cao hơn được Sở Tài nguyên và Môi trường xác nhận bằng văn bản. Khối lượng cát, sỏi của một giấy phép không vượt quá 5.000 m3 với thời hạn khai thác không quá 6 tháng và chỉ thực hiện trong mùa khô. UBND cấp tỉnh cần phối hợp với Bộ Giao thông vận tải và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng phương án, địa điểm hạ tải các phương tiện chở quá tải tại các điểm nút giao thông ở từng tỉnh nhằm ngăn chặn hữu hiệu việc vận chuyển trái phép cát, sỏi lòng sông.

Trong nội dung Chỉ thị, Thủ tướng cũng yêu cầu trước ngày 30/11/2008, Bộ Xây dựng phối hợp với các địa phương và Bộ, ngành liên quan hoàn thành việc dự báo nhu cầu và cân đối cung-cầu cát, sỏi xây dựng trong nước đến năm 2015 và định hướng 2020,  báo cáo Thủ tướng Chính phủ  xem xét, quyết định chủ trương xuất khẩu cát, sỏi xây dựng.

Trước mắt, Thủ tướng chỉ đạo tạm dừng việc xuất khẩu cát, sỏi xây dựng bao gồm cát, sỏi lòng sông và cát biển. Đối với các hợp đồng xuất khẩu ký trước ngày 30/11/2008 thì vẫn được thực hiện cho tới khi kết thúc hợp đồng.

Phòng Khoáng sản, ngày 03 tháng 10 năm 2008

(nguồn: Chỉ thị số 29/2008/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ).